Techniek

Klang

Meester Juul onderzoekt: Klang in de onderbouw

Klang: introductie

Met Klang van Spielwelle is het mogelijk om kinderen muziek te laten maken in, maar ook mèt hun eigen omgeving. Zelfs de meest alledaagse voorwerpen kunnen een geluid produceren en ingezet worden bij het maken van hun eigen concert.

De inhoud van de doos laat kinderen op een speelse manier geluiden maken met bijvoorbeeld klankplaatjes, trommels, schellen, maar ook houten balletjes en belletjes. De aanslag vindt plaats door zelf een blaasbalg constructie in beweging te zetten met de meegeleverde keyboards.

Hierdoor kun je zelf bepalen hoe hard of zacht een geluid moet klinken. Er zijn maar liefst 2 x 4 aansluitmogelijkheden wat een kakofonie aan geluiden mogelijk maakt.

Eerste indruk

Wat ik heel prettig vond is dat kinderen zonder voorkennis aan de slag konden met de materialen. Alles werkt intuïtief en de handleiding volgen is niet perse nodig. Daarnaast is de handleiding ook geen verzameling van te volgen stappen zoals dat bij andere materialen wel eens het geval is.

De handleiding bestaat uit opstellingen die niet eens echt tot in alle details worden uitgelegd, de benodigde materialen zijn wel zichtbaar, maar het echte aansluiten ervan ontdek je proefondervindelijk.

Een gedurfde keuze, maar wel een met nog meer creatieve mogelijkheden tot gevolg.

De experimenteertafel klik je met magneten aan elkaar en alle basis-onderdelen zijn zo gemaakt dat ze ook maar op één manier in elkaar te zetten zijn.

Daarnaast, als je het “trucje” door hebt, maakt het niet uit of je nou een plaatje met schellen, een trommel of iets anders gebruikt.

Door op een blaasbalgje te drukken gaat de lucht door de meegeleverde slangen richting een hamertje dat zodra het in contact komt met een voorwerp een geluid produceert.

Als je echt wil experimenteren, dus zonder de trommels en dergelijke wordt een suggestie gedaan voor een opstelling waarbij alledaagse voorwerpen gebruikt kunnen worden.

In de onderbouw

We beginnen met het openmaken van de doos. De doos heeft een houten deksel dat zich er makkelijk vanaf laat schuiven. De doos zit behoorlijk vol. Alle materialen worden er al snel uitgepakt. De meeste materialen zoals de trommeltjes en schellen worden er meteen uitgepakt en uitgetest. De slangetjes spreken erg tot de verbeelding.

De blaasbalgjes zijn in het begin een behoorlijk groot raadsel; het is al wel snel duidelijk dat je er op kunt drukken maar waar ze voor dienen, daar moeten we nog achter zien te komen.

Ik besluit de kinderen hun gang te laten gaan en ze het zelf te laten ontdekken. Omdat alles eigenlijk maar op één manier past, ben ik er vanuit gegaan dat met slechts enkele vragen en aanwijzingen het moet lukken een opstelling na te bouwen.

Als we het boekje even doorbladeren zien de kinderen al snel wat de volgorde moet zijn, de slangetjes moeten aan de blaasbalgjes en als er nu op gedrukt wordt komt er een zuchtje lucht uit het slangetje.

De hamertjes, die ook een tuitje hebben, hebben al snel hun weg naar het andere eind van het slangetje gevonden.

De kinderen hebben even hulp nodig bij het in elkaar zetten van tafelplaten. De pootjes blijven met magneetjes vastzitten, de hamertjes doen dit ook, maar moeten wel even op de goede manier er op gezet worden.

Het (na)bouwen van de opstellingen is in het begin altijd een doel op zich; lukt het om alles aangesloten te krijgen? Komt er ook echt geluid uit?

Het groepje kinderen waar ik het materiaal mee uitprobeer wil zo veel mogelijk opstellingen uitproberen en het liefst zoveel mogelijk geluid produceren. Het Is grappig dat de handleiding dit ook precies als een doel ziet.

In de handleiding staan meerdere experimenten. Zo wordt een experiment eerst ingeleid met voorbereidingen. Daarna volgt er een opdracht, om vervolgens suggesties te doen voor vragen die aan de kinderen gesteld kunnen worden tijdens het uitvoeren ervan.

Bij ieder experiment staat er een stukje uitleg dat verklaart welke theorie er achter zit. Denk hierbij aan een uitleg over dat de kortste klankplaat de hoogste toon produceert of dat de langste klankplaat de diepste toon geeft omdat geluid meer ruimte heeft om te ontwikkelen in een lange plaat.

De informatie die er gegeven wordt is erg toegankelijk en zelfs mijn groep 3 kan begrijpen waarom sommige principes werken zoals ze dat doen.

Ook worden er suggesties gedaan voor spelletjes, zoals bijvoorbeeld bij ‘herken de toon’. Dit kan perfect gespeeld worden om de informatie die je eerder gekregen hebt op een laagdrempelige manier toe te passen. De kinderen hebben maar kort uitleg nodig om het vervolgens zelf te onderhouden en op hun eigen manier te spelen en zelfs uit te breiden. Dit laatste is sowieso een kenmerk van die materiaal

Het onderdeel Beats doet de suggestie tot het creëren van verschillende beats met verschillende ritmes, een leuk idee, maar ik merk dat mijn groep hier nog niet klaar voor is.

De kinderen vinden de pagina’s met alledaagse voorwerpen die je kunt gebruiken zoals glazen en deksels, euromunten, strijkkralen, pasta of rijst geweldig. Deze opties blijkt het begin van het maken van een opstelling waarbij alles (letterlijk en figuurlijk) uit de kast wordt gehaald.

De kinderen bedachten dat het misschien wel leuk zou zijn om het materiaal in te zetten tijdens een muziekles. Een simpel ritme is zelfs voor iemand die amuzikaal is te ‘componeren’ dus zo gezegd zo gedaan.

Het geluid van Klang kwam helaas niet echt boven het geluid van de kinderen uit, daarom hebben we uiteindelijk (half) gevulde glazen in te zetten, deze hoge/schelle tonen waren weer veel beter te horen.

Conclusie

Het is mooi materiaal; stevig vormgegeven en zelfcorrigerend. Je kunt er erg veel geluiden mee maken en alles is te combineren waardoor er een veelvoud van opties ontstaat. Je wordt gestimuleerd om geluiden te maken met alledaagse voorwerpen wat erg tot de verbeelding spreekt. Ieder kind heeft toch wel eens met een pollepel op een pan geslagen?! Overal zit muziek in! Op didactisch vlak is er echt nog wel wat uit te halen, de vragen die gesteld worden bij de opstellingen zijn hier erg geschikt voor. Feit is wel dat deze soms natuurkundige principes (simpel!) uitleggen en daarom misschien iets minder tot de verbeelding spreken voor jongere kinderen. Het is goed te gebruiken bij bijvoorbeeld een muziekles, want er kunnen tot wel 4 kinderen tegelijk muziek maken.

Op basis van mijn ervaringen met het materiaal kom ik tot de volgende beoordeling:

Juul Rutten
(Montessori) Leerkracht