Quatrata

auteur:
ARJA KERPEL   - Leerkracht en specialist hoogbegaafdheid

 

Leeftijd	4-8 jaar
Aantal spelers	2-4 spelers
Uitgever	Olifu
Speelduur	20 minuten

Inhoud

In een houten kist:

• 2 houten speelborden
• 54 houten bouwstenen in verschillende vormen en groottes
• 60 stevig kartonnen opdrachtkaarten in verschillende niveaus - in kleur.
• 60 stevig kartonnen opdrachtkaarten in verschillende niveaus - niet in kleur.
• 8 houten getallendobbelstenen (4x 1-3, 4x 1-5 met Joker)
• 4 houten verdeelstaven
• Handleiding met 10 speelvariatie

Als extra optie kan je 6 houten kleurendobbelstenen (3x geel, rood, blauw, groen, paars, oranje en 3x zwart, wit, bruin, grijs, roze en aqua) bijbestellen. Die kosten 8,95 euro per setje.

Beschrijving

Quatrata is een denkspel met enorm veel spelvarianten. Kleuren, vormen, spelletjes met de speciale dobbelsteen of toepassingen voor rekenen: het kan allemaal met Quatrata. Hieronder zie je een aantal mogelijkheden:

Met blokken

De blokken hebben verschillende vormen en groottes. Hier kun je verschillende activiteiten mee doen. Enkele opties:

1. Vrij spel. Construeren en experimenteren met de verschillende soorten vormen en groottes. Kinderen ontdekken hoeveel losse blokjes in een L-vorm passen, dat blokjes van een verschillende vorm toch even groot kunnen zijn. Dit is de eenvoudigste variant. Het is aan te raden om hiermee te beginnen als kinderen het spel voor het eerst spelen. Je kunt de blokjes ook in groepjes laten verdelen, dan zijn de kinderen aan het tellen en ordenen tegelijk en verkennen ze ondertussen het materiaal.
2. Speel ‘Jenga’ met rechte blokken en een dobbelsteen. Kinderen gooien een getal, pakken het blokje dat die grootte heeft en legt die op tafel. De volgende speler legt zijn blokje erboven op, zodat je op den duur een toren krijgt. Totdat … de toren omvalt. Hierbij zijn de kinderen dan samen bezig aan dezelfde toren, maar er zit toch een beetje competitie in. Je kunt hier ook andere varianten op verzinnen.  Laat de kinderen eerst een toren bouwen, en als die omgevallen is met dezelfde blokken en nieuwe erbij proberen om het record te verbreken. Of je laat de kinderen allemaal aan hun eigen toren bouwen. Wie heeft na vijf, zes of zeven worpen de hoogste toren?
3. Speel ‘Jenga’ met de niet-rechte blokken en een dobbelsteen. Dit is erg lastig! De toren gaat steeds naar een andere kant hellen. Hoe houd je de toren in evenwicht? Kinderen kunnen hierbij op een speelse manier kennismaken met het hefboomeffect.
4. Actiespel. Bij deze variant heb je als extra een timer of klokje nodig. De kinderen spelen tegen elkaar en bouwen een toren. Wie heeft de hoogste toren gebouwd als het alarm afgaat? 

Met speelbord

Pak het speelbord en leg de verdeelstaaf aan beide kanten op bijvoorbeeld 3. De kinderen gooien om de beurt met de dobbelsteen, kiezen het blokje van die grootte en leggen hem in hun vak. Wie heeft zijn vak het eerst vol? Hij/zij is de winnaar. Dit kan met vier spelers tegelijk. 
Bij jonge kinderen kun je ervoor kiezen om alleen met de dobbelsteen met 1-3 ogen te spelen en dus alleen met de blokken die 1,2 of 3 groot zijn.
Om het iets moeilijker te maken, kun je als regel afspreken dat een rij eerst vol moet voor je naar de volgende rij mag. Op die manier oefenen kinderen het splitsen. Je kunt het vak na elke speelronde iets groter maken. Als je het spel met twee spelers doet, kun je ook elke speler een eigen speelbord geven. Je kunt ook met meerdere dobbelstenen laten gooien. Dan heb je de volgende opties:

• De spelers kunnen kiezen welk blokje ze willen. Ze tellen dus beide dobbelstenen en bedenken wel getal het grootst is.
• De spelers mogen voor beide worpen het bijbehorende blokje kiezen. 
• Als je met de dobbelsteen met 1-3 ogen speelt, mogen de spelers een blokje pakken dat zo groot is als het totaal van beide dobbelstenen. Ze leren speels optelsommetjes.
• Je kunt ook afspreken dat ze het vak moeten bedekken met zo min mogelijk blokjes. En dat ze aan de hand van hun worp zelf mogen bepalen hoeveel blokjes ze pakken, als het uiteindelijk maar overeenkomt met hun worp.

Als extra speloptie bij de bovenstaande activiteiten kun je de (los bij te bestellen) kleurendobbelstenen inzetten. De kinderen gooien dan eerst met de kleurendobbelsteen en gebruiken het blokje in de kleur die ze gegooid hebben. Er zijn twee verschillende soorten dobbelstenen. Het kan strategisch zijn om juist voor de ene of voor de andere dobbelsteen te kiezen. Om een voorbeeld te noemen: als je nog een zwart blokje nodig hebt, kies je de dobbelsteen met het zwarte vlak.

Met kaarten

Met de kaarten kun je meerdere activiteiten doen.

1. Jonge kinderen kunnen de kaarten na te bouwen. De eenvoudigste manier is plat op de tafel, maar het uitdagendst is om de lucht in te bouwen. De opdrachtenkaarten worden steeds moeilijker…
2. Geef één leerling een kaart. Hij/zij laat hem niet aan de medespeler zien. De ene leerling vertelt aan de andere hoe het bouwsel eruit ziet en geeft aanwijzingen. De ander bouwt het na. Is het gelukt? Dan controleren ze het samen en wisselen ze van rol.
3. Maak er een competitie van. Draai een kaart om. Wie bouwt hem het eerst na? Die mag de kaart hebben als punt.
4. Gebruik de kaarten als flitskaarten. Laat de kinderen circa 10 seconden het bouwsel bekijken. Dan gaat de kaart op de kop. Wie kan hem nog nabouwen uit zijn hoofd? Je kunt hierbij elk kind een eigen kaart geven, maar het is ook leuk om deze opdracht in tweetallen te doen. De kinderen leggen elkaar uit hoe ze het in hun hoofd hebben zitten. Alweer coöperatief leren, waarbij kinderen de wederzijdse afhankelijkheid ervaren. Samen weet je meer en kom je verder.

Op de bodem van de doos is een blokkenpatroon afgedrukt. Zo is het opruimen ook nog een puzzel.

Beoordeling

Ontwikkelingsgebieden

Quatrata stimuleert diverse ontwikkelingsgebieden. Bijvoorbeeld:

• Rekenen en getalbegrip
• Kleur- en vormwaarneming
• Ruimtelijk inzicht
• Korte termijngeheugen
• Sociale ontwikkeling (als je de samenwerkingsvarianten inzet)
• Motoriek

Één van de gebieden is dus de rekenontwikkeling. Maar … welk onderdeel precies? Om dat inzichtelijk te maken, staan hieronder de minimumdoelen van rekenen voor eind groep 2 die je met dit spel kunt stimuleren:

Omgaan met hoeveelheden

• Hoeveelheden tot tenminste 10 kunnen tellen en neerleggen, vergelijken en ordenen op ‘meer’, minder’, ‘evenveel’, ‘meeste’, ‘minste’.
• Hoeveelheidsbegrippen passief kunnen gebruiken: meer, minder, evenveel, meeste, minste, veel, weinig, erbij, eraf, samen, niets.
• Kleine getalpatronen tot tenminste 6 kunnen herkennen, zonder tellen door gebruik te maken van patronen en structuren.
• Verkort kunnen tellen van hoeveelheden onder ten minste 6 door gebruik te maken van patronen en structuren.
• Eenvoudige optel- en aftrekproblemen, splitsproblemen en verdeelsituaties kunnen oplossen onder tenminste 6.
• Hoeveelheden tot en met tenminste 6 kunnen representeren met bijvoorbeeld vingers, streepjes, stippen.
• Kunnen redeneren over kleine hoeveelheden in eenvoudige betekenisvolle probleem/conflictsituaties.

Lengte, omtrek en oppervlakte

• Voorwerpen kunnen sorteren op basis van eigenschappen (lengte, dikte, kleur, enz.)
• Objecten kunnen vergelijken en ordenen naar lengte en opper¬vlakte op verschillende manieren.
• Weten dat eerlijk meten voorwaarde is voor vergelijken, ordenen en meten via afpassen.
• Afpassend kunnen meten van lengte met een betekenisvolle maat en het resultaat via tellen vaststellen.
• Begrippen met betrekking tot lengte en oppervlakte herkennen in betekenisvolle eenvoudige situaties: - lang, langer, langst(e); enz.

Construeren

• Tegenstellingen herkennen en gebruiken: grootste-kleinste, enz.
• Eenvoudige bouwwerkjes vanaf een tekening/foto kunnen nabouwen.
• Herkennen van de meetkundige figuur rechthoek.
• Kennen van de basiskleuren.
• Kunnen sorteren van voorwerpen op minimaal één kenmerk.

Coöperatief leren

Quatrata kun je goed inzetten voor coöperatief leren. Niet al het samenwerken of werken in tweetallen is coöperatief leren. Coöperatief leren gaat uit van vijf principes, waaronder: positieve wederzijdse afhankelijkheid, individuele verantwoordelijkheid en directe interactie. Spelvarianten die aan deze eerste drie principes voldoen, zijn: 

1. Bouwen met blokken. Laat de kinderen eerst een toren bouwen, en als die omgevallen is met dezelfde blokken en nieuwe erbij proberen om het record te verbreken.
2. Geef één leerling een kaart. Hij/zij laat hem niet aan de medespeler zien. De ene leerling vertelt aan de andere hoe het bouwsel eruit ziet en geeft aanwijzingen. De ander bouwt het na. De kinderen ervaren wederzijdse afhankelijkheid. Is het gelukt? Dan controleren ze het samen en wisselen ze van rol. 
3. Gebruik de kaarten als flitskaarten. Laat de kinderen in tweetallen circa 10 seconden het bouwsel bekijken. Dan gaat de kaart op de kop. De kinderen leggen elkaar uit hoe ze het in hun hoofd hebben zitten. Samen weet je meer en kom je verder.

Als je hier de laatste twee principes van coöperatief leren (samenwerkingsvaardigheden en evaluatie van het groepsproces) aan toevoegt, dan kun je met recht spreken van coöperatief leren. 

Conclusie

Om een paar pluspunten van Quatrata nog even op een rijtje te zetten:

• Echt leerzaam op diverse ontwikkelingsgebieden.
• Veel spelmogelijkheden.
• Kwalitatief goed materiaal. Quatrata is een product van Olifu, dat staat voor originaliteit en kwaliteit.

Minpunten zijn moeilijk te vinden. Het belangrijkste wat ik kan bedenken is dat de doos erg vol is. Natuurlijk is een volle doos beter dan een halflege, maar nu is het best puzzelen om alles erin te krijgen. Het is de vraag of kleuters dat zelfstandig kunnen. Dit is natuurlijk eenvoudig op te lossen door een aantal blokken eruit te halen en te bewaren als reserve. 
En het tweede: De naam Quatrata is voor kleuters best lastig uit te spreken en te onthouden. Latijnse namen zijn gebruikelijk bij internationale spellen, maar wat mij betreft mag het wel wat simpeler. 

Deze kleinigheidjes vallen in het niet bij alle voordelen van dit fantastische spel. Ik kan het helemaal begrijpen dat Quatrata zo goed verkocht wordt. 

Quatrata is zó veelzijdig, dat iedereen er wat mee kan. Houd je van ontdekkend leren? Dan zal de Jenga-variant met niet-rechte blokken je aanspreken. Coöperatief leren? Zet dan de drie bovenstaande varianten in. Wil je verrijken met slimme kleuters? Dan zijn er ook genoeg mogelijkheden, zoals de flitskaarten. Houden je leerlingen van actie, spanning en snelheid? Kies dan de competitievarianten. Voor elk wat wils!

https://wij-spelen.nl/quatrata.php